Karen Peters van STEV: zo blijf ik professioneel

“Kijken vanuit een ander perspectief levert je zoveel op. Luister naar een afwijkend geluid, probeer te begrijpen hoe iemand denkt.” Karen Peters, bestuurder bij STEV (Stichting Eem-Vallei Educatief), houdt de deuren naar de wereld graag open. En ook die naar andere sectoren. “Zo ga je anders naar het onderwijs kijken. Zet eens de bril van het bedrijfsleven of de zorg op. Heel verfrissend.”

Professioneel besturen
Een van de voorwaarden van professioneel besturen is dat je reflecteert op je eigen bestuurlijk handelen, vindt Karen. “Ook al vorm ik bij STEV een eenhoofdig bestuur, ik heb de collega’s op het stafkantoor om me scherp te houden. Het kritische tegengeluid zoek ik actief op. Als je alleen maar in je eigen comfortzone zit, verlies je je scherpte. Openstaan voor feedback is cruciaal, ook voor de geloofwaardigheid en integriteit van jou als bestuurder.”

“Daarnaast blijf ik graag de hoogte van de maatschappelijke ontwikkelingen. Dat doe ik bijvoorbeeld door veel te lezen. Op onderwijsgebied en daarbuiten. De laatste tijd heb ik me verdiept in het gedachtegoed van Hannah Arendt. Zij schreef bijvoorbeeld over polarisatie en het gevaar dat mensen niet meer met elkaar in gesprek gaan. Dat zie ik ook vandaag de dag: de polarisatie lijkt alleen maar toe te nemen. Om elkaar niet te verliezen, moeten we echt met elkaar in verbinding blijven. Openstaan voor de gedachten van anderen, ook al wijken die af van die van jou.”

Andere brillen

Zo’n open blik kun je heel goed oefenen. “Laatst hadden we bij STEV een sessie met onder andere leraren, bestuurders en wethouders. We kregen dilemma’s voorgelegd, over allerlei onderwerpen, en waar het om ging was dat je echt moest kiezen. Dus even geen nuance, maar een knoop doorhakken. Daarbij kon je steeds een andere bril opzetten, waarbij je dus automatisch al op een andere manier keek. Zo was er een hartjesbril voor de positivo-blik en een bril met scherpe randen voor wie er wat kritischer in wilde gaan. Door de houding die je aanneemt ga je vanzelf al anders nadenken.”

Voor Karen is kijken vanuit een ander perspectief niets nieuws. “Ik heb een behoorlijk aantal jaar in het buitenland gewoond. Eerst in Zwitserland en daarna een tijd in Indonesië. Dat zijn wel twee extreme voorbeelden als het gaat om hoe de dingen geregeld zijn. Om maar iets te noemen: in Zwitserland zijn de parkeervakken ingedeeld op nummerbord en heb je een probleem als je in het verkeerde vak staat. Indonesiërs zijn een stuk minder strikt in dat soort details en hebben dat extreme geregelde ook helemaal niet nodig. Mensen zoeken dingen veel meer zelf uit en worden daar creatiever van. Waar het in dit voorbeeld om gaat: er zijn meer manieren om iets goed voor elkaar te krijgen, de ene manier is niet beter dan de andere.”

Krijt aan de vingers
Karen zoekt die andere bril ook graag buiten het onderwijs. Tijdens een bestuurlijk leertraject kreeg ze de kans om met bestuurders uit allerlei sectoren op pad te gaan. “Ik vond het verfrissend om in aanraking te komen met collega’s uit de zorg, de financiële wereld of de bouw. Een ingenieursbureau gebruikte bijvoorbeeld een model voor burgerparticipatie rondom de omgevingswet. Met wat aanpassingen kun je dat ook inzetten voor ouderparticipatie in het onderwijs.” Het is geen eenrichtingsverkeer, benadrukt Karen: “De andere sectoren leren ook weer van ons.”

In het onderwijs is zo’n kijkje over de schutting niet zo vanzelfsprekend, merkte karen. “Ik denk dat dat te weinig gebeurt. In het onderwijs vinden we het over het algemeen erg belangrijk dat een bestuurder een onderwijsachtergrond heeft. Als je geen krijt aan je vingers hebt, dan snap je het niet, dat idee. Zelf heb ik na mijn promotie de pabo gedaan, ook vanuit die gedachte. Ik vind dat we weleens vergeten dat een niet-onderwijsblik heel verhelderend kan zijn en nieuwe, interessante vragen kan opleveren.”

Accreditatie voor bestuurders
Bij professioneel onderwijsbestuur hoort volgens Karen ook de accreditatie voor bestuurders. “Ik vind het jammer dat die er nog niet is. We zijn een zelfbewuste beroepsgroep en willen ons blijven professionaliseren. Een leven lang leren: dat vragen we van leerlingen, leerkrachten en directeuren. En dat moeten we ook van onszelf vragen.”

“Ik snap best dat er weerstand is, dat mensen denken: daar moet weer een commissie worden opgetuigd, daar gaat weer een hoop geld naartoe. De administratieve last neemt toe. En dat is ook waar. Maar als je inzichtelijk wilt maken dat bestuurders zich professionaliseren, en op welke manier, dan is accreditatie gewoon nodig. Dat gaat niet zomaar in goed vertrouwen. Ik vind echt dat het bij professioneel besturen hoort om zo’n accreditatiesysteem te hebben, zoals dat in de zorg ook het geval is. We hebben een publieke rol, daarbij hoort in mijn beleving dat je je verantwoordt.”